Frustratietolerantie bij kinderen en ouders
Hoe we kunnen begrijpen wat maakt dat een kind in de stress (boos, verdrietig, bang) raakt, hoe het gedrag van een gestresst kind eruit ziet en wat je eraan kunt doen als ouder? Een belangrijk onderwerp waarover ik graag vertel op ouderavonden of koffieochtenden op scholen.
Altijd valt me dan weer op tijdens ouderavonden hoe groot de liefde van ouders is voor hun kinderen. Wij als ouders, want ik ben ook moeder, houden zo veel van onze kinderen dat het echt moeilijk is om te verdragen dat onze kinderen verdrietig zijn of teleurgesteld. Bijvoorbeeld als ze iets niet krijgen wat ze willen, als ze moeite hebben naar bed te gaan, als ze geplaagd worden of kritiek krijgen. Het zijn allemaal heel moeilijke momenten voor kinderen en dat zie je aan hun gedrag! Sommige ouders proberen dat gedrag van hun kinderen te vermijden door toch maar toe te geven, of het probleem voor hun kind op te lossen of over te nemen. Sommige ouders worden zelf zo onmachtig als hun kind zich zo gedraagt dat het kind de mond wordt gesnoerd door een hele boze opmerking van hun vader of moeder.
In beide gevallen kunnen ouders het slecht verdragen dat hun kind frustratie toont denk ik. In beide gevallen willen de ouders dat het gedrag van het kind ophoudt. En ik als moeder ken dat gevoel ook. Ik heb ook wel eens toegegeven als mijn kind echt héél graag die barbie wilde kopen van haar eigen geld en ook ik gaf ik haar die ene euro extra die tekortkwam toen ik haar teleurgestelde gezicht zag. In de illusie dat het allemaal gezellig zou zijn de rest van de dag. Maar natuurlijk kwam dan de rest van de dag ook de vraag of er chips of snoep gegeten mocht worden en ging mijn dochter doorzeuren om het toch te krijgen. Totdat ik superboos reageerde waardoor het er niet gezelliger op werd. Ik vond het moeilijk te zien in eerste instantie dat mijn dochter niet kon krijgen wat ze wilde en dus gaf ik het haar. Maar wat ze toen niet leerde was leren omgaan met frustratie.
Want juist niet krijgen wat je wilt, of als het iets anders gaat dan je gedacht hebt, dat levert heel vervelende gevoelens op waar je mee om moet leren gaan. Omgaan met frustratie moeten we allemaal leren. Het zou wat zijn als we woedend zouden worden bij de minste kritiek van onze werkgever of bij het niet doorgaan van een gewenste salarisverhoging. Kinderen moeten leren hun frustratiegevoelens te herkennen en te reguleren en zichzelf te troosten dat het vast een andere keer wel goed komt, maar niet nu. En dat is best moeilijk. Want peuters kunnen door hun gebrek aan taal soms duidelijk tonen dat ze het er niet mee eens zijn, bijvoorbeeld door op de grond te gaan liggen of hard te schreeuwen. En ook schoolkinderen en pubers kunnen er wat van. Opvoeden is op zo’n moment echt geen pretje, want je kind toont zich dan niet van haar of zijn beste kant.
Maar als het kind het moet leren, waar is dan de beste plek om te leren met frustratie om te gaan? Bij de ouders, in een veilige omgeving of ergens anders?
De meeste ouders zijn het met me eens: het beste bij de ouders.
Hoe dan? Bij frustratie is het belangrijk dat kinderen dan t gevoel leren herkennen. Dus benoem dat je ziet dat het kind het niet leuk vindt en dat hij/zij misschien verdrietig is of bang of teleurgesteld. Dat dat vervelend is en dat dat ook weer over gaat. En troost jezelf als ouders met de gedachte: emoties duren ongeveer 90 seconden als ze verder niet gevoed worden door gedachten of herbelevingen. Het is frustrerend ook voor ouders om te zien, maar het gaat over. Gelukkig maar. Want het liefst hebben we het snel weer gezellig met elkaar. Overigens is dat bij babytjes natuurlijk een heel ander verhaal, want die kunnen natuurlijk helemaal niets met hun frustratie.
Regulatie bij heel jonge kindjes is echt een ander en misschien wel volgend verhaal.
